Wet DBA

Vanaf 1 mei 2016 is de VAR verklaring niet meer geldig en zijn zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer medeverantwoordelijk voor de arbeidsrelatie die er aangegaan wordt.

De wet DBA zou er kortgezegd op neer moeten komen dat een overeenkomst die gesloten wordt met een zzp’er niet gelijk mag zijn aan een arbeidsovereenkomst en hier niet sterk op mag lijken.

VAR verklaring

Het was voor zelfstandige ondernemers verplicht om een verklaring arbeidsrelatie aan te vragen bij de Belastingdienst om aan tonen dat je daadwerkelijk actief bent als ondernemer. Hierdoor hoefde de opdrachtgever geen loonheffing te betalen.

Door de VAR verklaring ontstond echter veel schijnzekerheid volgens het kabinet. De ondernemer was namelijk verplicht om minimaal drie verschillende opdrachtgevers te hebben, waar ondernemers in de praktijk moeilijk aan konden voldoen. Zeker in de beginfase van de onderneming bleek het een opgave te zijn voor ondernemers om hieraan te voldoen, omdat de meeste ondernemers niet vanaf dag 1 drie verschillende opdrachtgevers hebben. Hierdoor liepen de ondernemers, onder de regels van de VAR, het risico om naheffingsboetes te krijgen omdat zij niet konden voldoen aan deze eis. Het risico lag dus volledig bij de ondernemer en opdrachtgevers hadden hierdoor vrij spel.

Wat gebeurt er nu?

Vanaf 1 mei 2016 is Wet DBA van kracht en is een opdrachtgever medeverantwoordelijk geworden voor de arbeidsrelatie die er wordt aangegaan met een zzp’er. Dit houdt in dat zelfstandige ondernemers geen VAR verklaring meer hoeven aan te vragen, maar dat zij in samenwerking met opdrachtgever een “modelcontract” opstellen.

Bovendien zorgt de wet DBA ervoor dat bij “verkapt dienstverband” het financiële risico meer evenredig verdeeld wordt tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De Belastingdienst geeft van tevoren aan welk type overeenkomsten wel of niet goedgekeurd worden. Door gebruik te maken van gekwalificeerde modelcontracten worden alle risico’s waaronder het afdragen van loonheffingen voor opdrachtgevers uitgesloten. Daarbij is het wel belangrijk om de afspraken in de feitelijke overeenkomst na te komen. Gebeurt dit niet, dan lopen beide partijen alsnog het risico om flinke naheffingen te ontvangen.

Vanaf wanneer wordt Wet DBA gehandhaafd?

De overheid heeft bepaald dat de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties wordt uitgesteld tot ten minste 1 januari 2021. Op deze manier hebben ondernemers voldoende tijd om zich te verdiepen en voor te bereiden op Wet DBA.

Inspanningsverplichting

Tot die tijd wordt er wel toezicht gehouden door de Belastingdienst maar zijn de regels versoepeld. Er geldt een inspanningsverplichting, die inhoudt dat zowel opdrachtnemer en opdrachtgever actief bezig dienen te zijn de arbeidsrelatie zodanig vorm te geven dat de ondernemer niet in loondienst werkt, tenzij dit natuurlijk wel de bedoeling is.

Dit betekent niet dat zelfstandige ondernemers tot die tijd in “verkapt dienstverband” mogen werken. Wanneer de Belastingdienst constateert dat er met zekerheid sprake is van een arbeidscontract krijgen zowel opdrachtgever als opdrachtnemer flinke naheffingen. Het is vooralsnog onduidelijk hoe de wet wordt gehandhaafd na 1 januari 2021. Daarom is het belangrijk om ook na deze datum op de hoogte te blijven omtrent alle ontwikkelingen rondom wet DBA.

Wat moet ik doen als zelfstandig ondernemer?

Voor zzp’ers geldt dat een goedgekeurde modelovereenkomst alleen aangeeft dat er geen sprake is van een “verkapt dienstverband”. Dit betekent dat er alsnog rekening moet worden gehouden met alle ondernemerscriteria die de Belastingdienst hanteert. Bent je benieuwd of je voldoet aan de ondernemerscriteria die de Belastingdienst hanteert? Doe dan “de Ondernemerscheck” van de Belastingdienst om er achter te komen of je voldoet aan de verschillende eisen die er gesteld worden. Wanneer dit niet het geval is, komt je niet in aanmerking voor alle fiscale voordelen en startersregelingen die horen bij een eenmanszaak.

De Belastingdienst hanteert de volgende criteria:

Een ondernemer werkt voor verschillende opdrachtgevers;
Een ondernemer streeft naar winst;
Als ondernemer ga je zelfstandig te werk zonder werkgeversgezag;
Als ondernemer loopt je zelf risico’s en ben je aansprakelijk voor eventuele schade;
Een ondernemer beschikt over voldoende kapitaal om de onderneming op gang te houden;
Als ondernemer streef je naar continuïteit van jouw onderneming.

Wanneer je niet voldoet aan deze voorwaarden is de kans groot dat de Belastingdienst al snel oordeelt dat je in dienstverband werkt een geen ondernemer bent.

Zelfstandige ondernemer met een eigen B.V.

Voor zelfstandige ondernemers met een eigen B.V. geeft een modelcontract zekerheid omtrent het ondernemerschap maar niet over de volledige kwalificatie van de arbeidsrelatie met een opdrachtgever. De arbeidsrelatie kan door de Belastingdienst gezien worden als een “verkapt dienstverband” omdat een zzp’er als persoon wordt ingehuurd om zijn kwaliteiten en kennis en niet om de specialiteiten van zijn of haar besloten vennootschap. Daarom is het belangrijk om te allen tijde te werken met een goedgekeurd modelcontract.

Wat is een verkapt dienstverband?

Bij een verkapt dienstverband ziet de Belastingdienst een samenwerking als een echte dienstbetrekking. Een dienstbetrekking is een arbeidsrelatie die is gebaseerd op een arbeidsovereenkomst die tussen opdrachtgever en opdrachtnemer is opgesteld. In dit contract is opgesteld tegen welke voorwaarden en eisen er gewerkt moet worden onder gezagsverhouding. Hierbij is er sprake van de volgende drie elementen: werkgeversgezag, loon en persoonlijke arbeid. Deze onderwerpen zullen hieronder verder worden uitgelicht.

Werkgeversgezag

Allereerst is het belangrijk om aan te tonen dat er geen sprake is van werkgeversgezag. Maar wat houdt dit in? Volgens de Belastingdienst is er sprake van een gezagsverhouding als er aanwijzingen worden gegeven voor het werk wat er gedaan moet worden.

Om buiten dienstbetrekking te werken zal afgezien moeten worden van een onbeperkte instructiebevoegdheid van de opdrachtgever. In dat geval moet een “werknemer” zich aan alle eisen houden. Als je als ondernemer hetzelfde werk doet als een werknemer van een bedrijf is er al snel sprake van werkgeversgezag. Het is dus als zzp’er belangrijk om er rekening mee te houden dat je zelf moet bepalen hoe, wat en wanneer het werk gedaan moet worden.

Persoonlijke arbeid

Wanneer een opdrachtgever een ondernemer inhuurt om zijn persoonlijke kwaliteiten en kennis is er sprake van persoonlijke arbeid. In dat geval mag een ondernemer dus niet zelf bepalen wie het werk (of een deel van het werk) verricht. De verplichting van persoonlijke arbeid wordt ook aangenomen indien de opdrachtnemer zich alleen mag laten vervangen door iemand uit een vaste groep van personen, die de opdrachtgever ook zelf inschakelt. Er mogen dus geen criteria worden gesteld die een schets vormen van het profiel van een eventuele vervanger van de opdrachtnemer omdat de belastingdienst dit beschouwt als “verkapt dienstverband”.

Loon

De werkgever is verplicht om loon te betalen voor het werk. De vergoeding moet betrekking hebben op de verrichte arbeid en moet meer zijn dan een kostenvergoeding. Indien er geen loon tegenover het werk staat wat er gedaan wordt is er sprake van “vrijwilligerswerk”.

Factoren bij beoordeling verkapt dienstverband

De Belastingdienst houdt rekening met de volgende factoren bij de beoordeling of er sprake is van een dienstverband.

Het geven van instructies en aanwijzingen.
De opdrachtnemer mag zichzelf niet of alleen op aanwijzing van opdrachtgever laten vervangen.
Er is een verplichting van loonbetaling.
De opdrachtnemer mag zichzelf alleen laten vervangen door iemand die bekend is bij opdrachtgever.
Opdrachtgever draagt zorg voor alle materialen en benodigdheden voor het verrichten van het werk.
De opdrachtnemer heeft geen verzekeringen, opdrachtgever is aansprakelijk voor eventuele schade.
De opdrachtgever bepaalt de hoogte van de vergoeding voor de opdracht.
Opdrachtnemer krijgt doorbetaald bij ziekte of vakantie.
De opdrachtgever draagt zorg voor klachtenafhandeling omtrent verricht werk.
De opdrachtgever geeft de leiding en houdt toezicht op het werk.
De opdrachtgever draagt zorg voor de kleding, logo’s en visitekaartjes.
De opdrachtgever draagt zorgt voor vervoer en transport.
De opdrachtnemer mag niet voor meerdere opdrachtgevers tegelijkertijd werken.
De opdrachtnemer hoeft werk niet “gratis” opnieuw uit te voeren wanneer blijkt dat het niet goed gegaan is.

Zorg voor een passende modelovereenkomst

Het is belangrijk om een passende modelovereenkomst te vinden die aansluit bij jouw onderneming. Hiervoor kun je het beste kijken naar de algemene modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zelf zijn opgesteld. Deze modelovereenkomsten zijn breed toepasbaar en aan te passen naar wens waar nodig, mits deze in overeenstemming staan met de wetgeving.

De Belastingdienst maakt onderscheid tussen twee verschillende soorten modelovereenkomsten, één algemene modelovereenkomst die zeer breed toepasbaar is mits aangepast naar jouw concrete situatie, en meerder overeenkomsten voor branches en beroepsgroepen.

Deze overeenkomsten zijn allemaal te vinden op de website van de Belastingdienst. Je kunt zelf bepalen welke overeenkomst je het best kunt gebruiken. Kom je er toch niet uit, dan kun je contact met ons opnemen voor ondersteuning hierbij.